GENEL
1706
10:37
03.10.2024

Çemişgezek ve çevresinin Tunç Devri'nden itibaren yerleşim yeri   olduğu kaynaklar tarafından belirtilmektedir. Bu konuda 1968 -1970 yılları   arasında Keban Baraj Gölü çevresinde araştırma yapan H. Zübeyir Koşay M.Ö.   4000-3000 yıllarında da bugünküne benzer bir yerleşim alanı olduğunu   belirtmektedir. Kaynakların verdiği bilgiye göre Çemişgezek ve çevresine ilk çağ   boyunca ; Kuhurriler (Mitaniler), Hititler, Urartular, Medler, Persler,   Selevkoslar, Büyük Roma İmparatorluğu ve Sasaniler hakim olmuşlardır.Çemişgezek   ve çevresine; Bizans İmparatorluğu , Müslüman Araplar (Abbasiler), Büyük   Selçuklular, Saltukoğulları, Mengücekler, Çubukoğulları, Artukoğulları, Anadolu   Selçukluları, Karakoyunlular, Akkoyunlular ve Safevi devletleri hakim   olmuşlardır.Yeni Çağ boyunca Çemişgezek ve çevresine Osmanlı Devleti hakim   olmuştur. 1514 Çaldıran Meydan Muharebesi´nden sonra Hacı Rüstem'in oğullarından   Pir Hüseyin Bey, Yavuz Sultan Selim'in huzuruna çıkarak babasının topraklarının   kendisine verilmesini talep etmiştir. Yavuz Sultan Selim bu talebi kabul ederek   Maraş Beylerbeyi Bıyıklı Mehmet Paşa'yı Pir Hüseyin Bey ile birlikte   Çemişgezek'e göndermiştir. Pir Hüseyin Bey Çemişgezek'e geldikten sonra aşiret   kuvvetlerini etrafına toplayarak Çemişgezek´te hüküm süren Nur Ali Halife'yi   Çemişgezek'ten çıkardı ve Tekir Yaylağı denilen yerde bozguna uğrattı.Büyük bir   zafer kazanan Pir Hüseyin Bey Tur Ali Halife'nin başını kestirerek Çemişgezek´te   ki hakimiyetini sağlamlaştırdı. 30 yıl boyunca Çemişgezek ve çevresinin tek   hakimi oldu. 1544 yılında ölünce ardında 16 erkek evlat bıraktı.Osmanlı Devleti   bu durumda Çemişgezek ve çevresini 2 sancak, 14 Zeamet ve Timar'a  ayırarak   buraları Pir Hüseyin Bey'in oğulları arasında taksim etti.20. yüzyılın başlarına   gelindiğinde Dersim bölgesi vergisini ödemeyen, komşu il ve ilçeleri sürekli   taciz eden, asayişi bozuk bir bölge olarak karşımıza çıkar. 20. yüzyılda   Dersim'de yaşanan isyanlarda, hem coğrafi hem de insan yapısı ve yaşantısı   açısından Dersim bölgesinden tamamen farklı olan Çemişgezek, sürekli olarak   isyancı aşiretlerin hedefi olmuş, saldırılara uğramıştır. Bu saldırılar   sırasında Çemişgezek halkı bir yandan ilçesini, köylerini korumaya çalışırken,   bir yandan da milis kuvvetleri oluşturarak askeri harekatlara katılmış ve bu   harekatlar sırasında ordu birliklerine rehberlik etmiştir. 20. yüzyılda   Dersim'de ilk isyan harekatı 1907 yılında yaşanır. Kureyşan aşiretinin   başlattığı bu isyan harekatında Çemişgezek bir üs olarak kullanılmış ve ilçeye   gönderilen iki tabur buradan Ali Boğazı´na doğru yürüyüşe geçmiştir.1908 yılında   ise Resik aşiretinden Bekir Ağa 500 adamı ile Çemişgezek'e saldırır. Üzerine   gönderilen az sayıdaki kuvvetin başarılı olmaması üzerine diğer ağalarında bir   araya gelmesi ile 2000 kişilik bir kuvvetle 19 Mayıs 1908'de tekrar Çemişgezek'e   saldırılır. Bunun üzerine IV. Ordunun çok sayıdaki birliği bölgeye gönderilir ve   isyancılar Doçik Baba Dağına kadar sürülerek etkisiz hale getirilir..Dünya   savaşı sırasında Çemişgezek'te işgalin eşiğine gelmiştir. Bu sırada   Harput-Elazığ II. Kolordu merkeziydi ve Kolordu komutanı Galip Paşaydı. Bu   Kolordunun 18. fırkasının merkezi Hüsenik ve bu fırkanın da 98. Alayı Çemişgezek   ve Hozat civarında bulunuyordu. Bu fırkalar savaşın başlaması ile Erzincan ve   Erzurum tarafına hareket ederek Ruslara karşı savaşmışlardı. Bölgede askerin   olmayışı, Ermenilerin kışkırtması ve Dersim aşiretlerinin de delaletiyle bir Rus   askeri keşif kolu Ermenilerin refakatinde Çemişgezek önlerine kadar gelmişlerdi.   Takvimlerin 1915 yılını gösterdiği bu tarihlerde Albay Halid Bey komutasındaki   36. Hafif Süvari Alayı Çemişgezek'in kuzeyinde Rus kuvvetleriyle karşılaşır ve   onları bozguna uğratır.Bundan bir yıl sonra 5 Mart 1916 tarihinde  ise Hamidiye   Alayları ve milislerden oluşan kuvvetler Erzincan'a ilerleyen Rus kuvvetlerini   Çemişgezek yakınlarındaki Eşek Meydanı´nda bir kez daha bozguna uğratırlar.   Rusya'nın I. Dünya savaşından çekilmesi üzerine bölgeye Rusların silah verdiği Ermeniler girmişlerdir. Bunlara karşıda Çemişgezek halkı başarılı mücadeleler   yapmıştır.

Yayın Tarihi: 03.10.2024